Kun je kunstenaars maken? Een mediatycoon die op het eind van zijn leven wroeging krijgt over de wanproducten die hij gemaakt heeft, denkt van wel. Hij richt New Renaissance op, een bedrijf dat getalenteerde kinderen opkweekt tot schrijver. De tv-series, boeken en liedjes die zij schrijven moeten een tegenwicht vormen tegen de smakeloze massacultuur.
De Amerikaan Joey Goebel werkt dit idee uit in Het kan altijd erger. Door de ogen van manager Harlan Eiffler kijk je naar het jongetje Vincent Spinetti die uit een vaderloos gezin geplukt wordt en in het geheim een stevige opleiding krijgt. In die opleiding tot kunstenaar helpt Harlan af en toe een handje. Hij vergiftigt de hond van Vincent, steekt diens ouderlijk huis in brand en koopt vriendinnetjes om zodat ze Vincents hart breken. Traumatische ervaringen zijn immers goed voor een schrijver. En het werkt, want Vincents productie neemt gestaag toe en zijn vreemde ideeën voor televisie (bijvoorbeeld ‘Art-tv’, een kanaal dat 24 uur per dag afbeeldingen van schilderijen laat zien) slaan aan, de liedjes die hij schrijft worden een succes en zijn films kaskrakers.
Het kan altijd erger leest vlot weg vanwege de laconieke toon waarop jonge Amerikaanse auteurs het patent lijken te hebben. Doordat Harlan de verteller is die de lezer getuige maakt van zijn gewetensproblemen bij het project komt het boek minder hard over dan hierboven beschreven is. Harlan onpopt zich ook meer en meer als de beschermer en substituut-vader van Vincent. Zeker op het moment dat er een nieuwe man aan het hoofd van New Renaissance komt te staan en het project een bizarre wending krijgt.
Tot een snoeiharde aanval op de Amerikaanse amusementswereld komt het niet. Daarvoor blijft deze roman een beetje te satirisch. Een omhooggevallen zangeresje wordt belachelijk gemaakt en de leidinggevenden van tv-stations krijgen een sneer, maar erg diep gaat dat allemaal niet. Goebel lijkt zelfs in zijn eigen val te lopen, want tegen het eind lijkt het boek op een slechte films met overspel, achtervolgingen en moordpartijen. De gedesillusioneerde Harlan vertrekt dan naar Londen waar hij de rest van zijn leven slijt. Nog één keer ontmoet hij Vincent die een gelukkige vader is geworden. Het schrijfwerk heeft hij eraan gegeven. Ook dat klopt met het idee dat een kunstenaar moet lijden voor zijn kunst. Je vraagt je af of Goebel zelf denkt dat dit cliché waar is.
COEN PEPPELENBOS
JOEY GOEBEL: Het kan altijd erger. Vertaald door Dirk-Jan Arensman. Cossee, Amsterdam, 315 blz. €19,90
eerder gepubliceerd in de Leeuwarder Courant: 29 december 2006
Geen opmerkingen:
Een reactie posten