Lucien Leuwen is pas een halve eeuw na de dood van Stendhal, bekend vanwege Het rood en het zwart, voor het eerst in druk verschenen. Dat ligt waarschijnlijk aan satirische inslag van de roman. Als pas benoemd consul was het niet verstandig voor de Franse schrijver om zoveel kritiek te uiten op de mensen die boven hem stonden. Het koningshuis, de politiek, de adel en de gegoede burgerij van na 1830 worden flink op de hak genomen.
Frankrijk heeft de Revolutie achter de rug, de opkomst en neergang van Napoleon meegemaakt, een terugkeer gezien van het huis Bourbon en ook weer het afzetten daarvan. En dat alles in een paar decennia. In 1830 wordt koning Louis-Philippe op de troon gezet. Onder diens bewind krijgen de rijke burgers veel macht. Een daarvan is bankdirecteur Leuwen. Hij stuurt zijn zoon Lucien het leger in om hem voor te bereiden op het echte leven.
Bij het binnentrekken van Nancy valt Lucien van zijn paard, juist voor het raam van de mooiste vrouw. Het is liefde op het eerste gezicht, maar voor een burger, zelfs al is hij rijk, is het moeilijk om door te dringen tot de kringen waar de mevrouw de Chasteller deel van uitmaakt. Stendhal beschrijft spottend de talloze bijeenkomsten, waar de oude adel van de provincieplaats vol huiver staat te kijken naar die jongeman uit Parijs die langzamerhand de door veel jongemannen aanbeden vrouw weet te betoveren. Dat duurt zo’n driehonderd bladzijden en de romance wordt uiteindelijk door een list onmogelijk gemaakt.
In de volgende driehonderd bladzijden is Lucien terug in Parijs waar hij dankzij zijn vader een baan krijgt op het departement en onderdeel wordt van het gekonkel om de macht. Verdachtmakingen, vuige roddels, willekeur, omkoperij en valse beschuldigingen: alles komt voor en in het middelpunt staat steeds de rechtschapen en aan liefdesverdriet lijdende Lucien.
Na het zoveelste soireetje weten we wel hoe het verder gaat. De roman is erg langdradig, zelfs voor een schrijver die daar niet van houdt en andere schrijvers veelvuldig berispt. Zelfs wanneer hij haast maakt, duurt het lang: ‘Dit werd met veel meer omhaal gezegd en bijgevolg minder direct en met meer vrouwelijke omzichtigheid, maar ook met meer uitingen van welwillendheid en belangstelling dan wij in verband met de beschikbare ruimte hier kunnen opschrijven.’ Satire, maar na de twintigste keer wel vermoeiend.
Van mevrouw de Chasteller horen we niets meer. Daarin is het boek onaf. Net als het manuscript waarin blanco pagina’s zaten. Lucien Leuwen is vooral een roman voor mensen met zitvlees en veel belangstelling voor de Franse geschiedenis.
Coen Peppelenbos
STENDHAL: Lucien Leuwen. Vertaald door Leo van Maris. Atlas, Amsterdam, 607 blz. €34,90
Verscheen eerder in de Leeuwarder Courant, 1 februari 2008
Geen opmerkingen:
Een reactie posten