C.O. Jellema in 1992

Zestien jaar geleden maakte ik samen met Hans Sprakel een documentaire over C.O. Jellema voor de lokale omroep OOG. Hans had een uitgebreid script gemaakt en ik had alleen maar het bravoure van een naïeve literatuurliefhebber die Jellema wel eens zou interviewen. Zou ik het nog maar eens mogen overdoen.
We draaiden in de werkkamer van Jellema in Leens, filmden langs het Reitdiep en reden door het Groningse landschap. Helaas bleek een opname volkomen verpest omdat het geluid stoorde. We gingen nog een tweede keer interviewen, maar ook toen was het geluid slecht. Maar de beelden waren fantastisch en de montage van Hans ook.
Van Jack Lina, de producent, kreeg ik onlangs een cd-rom. Helaas niet met de documentaire van Jellema, maar wel met een hele mooie doucmentaire over Kopland, ons tweede 'project'.

Geheel tegen de geest van de tijd vousvoyeerden we elkaar. Ik zei u tegen Jellema, maar Jellema zei ook u tegen ons. Dat gaf een zekere afstandelijkheid in de omgang die ik nooit helemaal ben kwijtgeraakt. Nu ik als halve uitgever al bij twee boeken betrokken ben geweest over Jellema, spreek ik nooit over 'Cor'. Hij blijft meneer Jellema. Toch was de dichter heel toegankelijk in de documentaire en erg vriendelijk tegenover mij. Misschien herkende hij de twijfelende jonge leraar. Ik kan die rustig formulerende stem, dat zoeken naar het juiste woord, de zoveelste nuance, nog steeds niet zien zonder een zekere ontroering. Ik zou de documentaire graag op internet willen zien.
In Sing Sing staat een gedicht als portret, met een citaat uit een van zijn gedichten voor de liefhebbers. Het gedicht is ook opgenomen in de bundel hommages die vorige week is verschenen: Kwam iemand in de tuin vanmiddag.

Heer te Leens

Deze geur had ik nooit geroken,
maar lag bedolven in m'n geheugen,
ondergedoken in flauwe aftreksels
van wat wij rozen noemen.

Daartussen hij, heer met rouwranden
en handen vol doornen,
de baard getrimd, de tuin gesnoeid,
behoedzaam in zijn woorden.

Zijn verzen in korset
van ballade, lied, sonnet,
want vrijheid was nooit af,
gaf geen einde aan de regels.
Zou hij woekeren mogen?

'Kijk,' zei hij, 'rozen horen in een kom,
geen achterovergeknakte blaadjes.'
en hield de tijd in handen.
We roken negentiende eeuw.

We hebben elkaar ontmoet
in vraag- en antwoordspel,
tussen velden met rechte voren
bleven beheerst in zomeravondgloed.
En toch is er iets gevonden en verloren.


Coen Peppelenbos