Het is niet het leukste klusje dat je kunt bedenken: een nacht waken in het mortuarium bij het lijk van een moordenares. Politieagent Billy Tyler krijgt de opdracht en doet zijn plicht, hoewel zijn vrouw hem uit alle macht probeert te overreden niet zo dicht bij zo’n slechte vrouw te gaan zitten. De Brit Rupert Thomson stelt in Dood van een moordenares aan de orde wat goed en kwaad is.
Vooraf zou je nooit kunnen denken dat een roman over een nacht in het mortuarium heel erg spannend zou kunnen zijn. Iemand die wacht tot zijn tijd erop zit in een vrij koude ruimte waar verder weinig leven is. Af en toe komt er een collega langs of iemand van de verpleging en dan worden er cynische grappen gemaakt, maar voor de rest zit Billy vooral opgesloten met zichzelf.
Wat is het kwaad eigenlijk? Dat is in ieder geval niet het monster dat de media hebben gecreëerd van de vrouw die verschillende kinderen heeft vermoord. Ze komt als geestesverschijning nog wel een paar keer opduiken bij Billy, maar haar kant van het verhaal horen we slechts zijdelings. Thomson kiest niet voor de voor de hand liggende weg om de dader te vermenselijken: hij kiest voor het tegenovergestelde. Door in het hoofd te kruipen van Billy Tyler kom je te weten hoe dun de scheidslijn is tussen een crimineel of een agent.
De nacht is bij uitstek geschikt voor Billy om over zijn eigen jeugd na te denken en het kattenkwaad dat ooit uit de hand liep. Of hij denkt aan zijn vrouw en hun enige kind: een mongoloïde dochter die haar ouders soms tot waanzin drijft. Of aan zijn schoonvader die hij met gemak had kunnen en willen vermoorden. En toch wordt de ene mens wel een moordenaar en de ander niet. Gelukkig geeft de schrijver geen eenduidig antwoord op de vraag hoe dat komt. Dat zou afbreuk doen aan de complexiteit van het menselijk handelen. Hoe complex dat is, blijkt wel aan het eind waarin sterk de suggestie wordt gewekt dat ook Billy Tyler een dode op zijn geweten heeft. Toch blijf je nog steeds sympathie voelen voor deze gewone agent. Daar sta je dan te kijken als lezer met je morele oordelen. Want die agent had ook jij kunnen zijn.
COEN PEPPELENBOS
RUPERT THOMSON: Dood van een moordenares. Meulenhoff, Amsterdam, 271 blz. €19,90.
Eerder verschenen in de Leeuwarder Courant, 1 augustus 2008.
5 opmerkingen:
Ken je De Vreemdeling (l'Etranger) van Camus?
Ja.
ook mooi.
Nou!
En of.
Een reactie posten