NHL: werkplekleren

We hadden al 'studieloopbaanbegeleider', 'werken in een vlek', 'breakoutrooms' en 'flexibele schil', vandaag doe we het woordje 'werkplekleren'. Een in de zoveel tijd moet er iets nieuws komen in het onderwijs en omdat je niet elke keer met een totaal nieuw onderwijsconcept kunt aankomen heeft men de neiging om woorden die iedereen kent en begrijpt om te vormen tot woorden die je eerst in je hoofd vertalen moet. Werkplekleren is zo'n woord. Het woord is aan het begin van dit jaar geïntroduceerd bij ons op school. Werkplekleren is hetzelfde als stage lopen. Er zal wel een kudde onderwijskundigen aan te pas zijn gekomen om dit woord te veranderen.
Op de NHL zet men altijd Tjipke van der Veen in om onbekende termen duidelijk te maken. Meestal kom ik Tjipke tegen als er weer een visitatie aan staat te komen en dan instrueert hij ons om precies die dingen te zeggen die men graag wil horen. Tjipke is onmisbaar, want hij weet als eerste welk woord er toe doet. Tjipke doet dat werk met een noodzakelijke ironische grondhouding. Hij weet wanneer je oude wijn in nieuwe zakken schenkt. We kregen dus een mail met uitleg over 'werkplekleren' en Tjipke geeft even aan hoe oud de wijn is.

Nu is werkplekleren als een vorm van ervaringsleren niet nieuw. In het oude gildensysteem in de Middeleeuwen verwierf de gezel de vele ambachtelijke vaardigheden en bijbehorende kennis door het uitoefenen van het beroep onder leiding en verantwoordelijkheid van de meester. Werkplekleren avant la lettre.

Tjipke weet ook dat dit niet genoeg is. Hij kent zijn pappenheimers bij de NHL. Waarom makkelijk uitleggen (zoals hierboven) als het ook moeilijk kan. Voor alle bureaucraten, onderwijsbobo's en andere taalvervuilers zegt hij het ook nog zo:

De hernieuwde aandacht voor leren op de werkplek vloeit voort uit de veronderstelling, dat het verwerven van beroepsbekwaamheden of te wel competenties het beste plaats kan vinden in de beroepssituatie zelf, omdat die de meest authentieke, natuurlijke leersituatie vormt. Bij die veronderstelling zijn echter wel een paar kanttekeningen te plaatsen gelet op de vaak teleurstellende leerresultaten zoals uit veel onderzoek blijkt. De kern daarvan is onder meer gelegen in het feit dat een werksituatie of werkplek niet primair is ingericht om de beroepsbeoefenaar te laten leren, maar om werkresultaten te leveren, bijvoorbeeld een bepaald aantal producten te realiseren of zoveel mogelijk leerlingen een diploma te laten halen. Leren is in het gunstigste geval een bijproduct van werken.
Willen werkervaringen leiden tot leren dan zal er echter aan verschillende voorwaarden moeten worden voldaan. Hierbij valt o.a. te denken aan de aard en variëteit van de werkzaamheden, de begeleiding, de arbeidscultuur enzovoort.

Ik heb grote bewondering voor Tjipke van der Veen.