1 Colm Tóibín - Brooklyn
Veruit de beste roman van 2009. Een jonge vrouw verlaat het arme Ierland van de jaren vijftig om aan het werk te gaan in een manufacturenhandel in Brooklyn, New York. Heimwee is de prijs die ze betaalt voor haar min of meer gedwongen maar moedige verhuizing. Datzelfde heimwee slaat toe als ze voor één keer naar Ierland teruggaat om haar familie te bezoeken. Een verhaal zonder verrassende gebeurtenissen, sober verteld, maar mede dankzij Tóibíns glasheldere stijl van een enorme zeggingskracht en onverholen tragiek. Het beste boek dat Tóibín tot nog toe schreef – en hij had al zoveel moois op zijn naam staan.
2 J.M. Coetzee - Summertime. Scenes from Provincial Life
Coetzee hits again. Als hij de Nobelprijs al niet had, zou hij er met dit derde deel uit een reeks autobiografische vertellingen – na Boyhood en Youth – zeker voor genomineerd worden. Summertime is een zelfportret in interviews, dat is toegespitst op de jaren zeventig van de vorige eeuw, voordat Coetzee dankzij romans als Waiting for the Barbarians en Disgrace wereldberoemd werd. Vijf kennissen van toen vertellen in fictieve gesprekken met Coetzee’s biograaf over hun omgang met de schrijver, zijn verhouding tot zijn oude vader en het beeld dat ze van hem hebben: een koele man, intellectualistisch, niet sociaal. Resultaat is een genadeloze, maar soms ook hilarische zelfanalyse, die leest als een trein. Achtergrond is de repressie in het Zuid-Afrika van de blanke dominantie en de apartheid. Even gewaagd als geniaal.
3 Barack Obama - Dreams from My Father. A Story of Race and Inheritance
Obama publiceerde zijn autobiografie in 1995, toen hij nog onbekend was en de wereld nog lang niet klaar was voor een zwarte president. Zijn lezers bewees hij er bovenal mee dat hij kon schrijven, een ghost writer kwam er niet aan te pas. Het boek is een meeslepende familiegeschiedenis, die je door tal van landen voert – Indonesië, Kenya, de Verenigde Staten – en die cosmopolitisme ademt. Intelligente uitwijdingen over ras en afkomst, een warm pleidooi voor gelijkheid in een multiculturele samenleving.
4 Nop Maas - Gerard Reve. Kroniek van een schuldig leven (1). De vroege jaren (1923-1962)
De biografie die Reve verdiende. Maas wist niet alleen veel onbekende verhalen uit het leven van de volksschrijver boven water te halen, zoals zijn verkering met Tine Fraterman, maar slaagde er ook in van Reve’s levensgeschiedenis een waarachtige pageturner te maken – het houdt niet op, het staat niet stil. Na het vernietigende portret dat Erwin Mortier in 2007 van Reve uitbracht, Avonden op het Landgoed, ontstaat hier gelukkig weer een genuanceerd beeld van een soms wankelmoedig, altijd gepassioneerd mens, die door keihard werken zijn stijl tot in de puntjes leerde beheersen, ongelukkig werd van zijn perfectionisme en zelfs tot in de wrangste kleinigheden zijn eigen ervaringen tot uitgangspunt nam voor zijn vertellingen. Soms vraag je je af of Maas niet een te gedetailleerde biografie aan het schrijven is (er volgen nog twee delen), maar dan sla je de bladzijde om en weet je weer dat je niets had willen missen. Een prachtig boek!
5 Maarten ’t Hart - Verlovingstijd
Weer eens een echte Maarten ’t Hart, vol van fascinatie voor flora en fauna, de vrouw inbegrepen, alsook voor klassieke muziek, en met lekker venijnige steken aan het adres van de religie en de popsongs uit de jaren zestig. De ‘ik’ kan nog niet op een meisje verliefd worden of zijn beste vriend gaat er met haar vandoor, telkens weer. Vrolijk, lichtvoetig boek, ook al een pageturner. Leuk om ’t Hart tweemaal op een foutje te betrappen. Dat ‘verrot mooie stukkie’ van Händel is niet opus 12 nummer 12, maar opus 6 nummer 12. En de opera van Bellini heet ‘La Sonnambula’, niet ‘La Somnabula’. Maar wat doet het ertoe?
6 Cees Nooteboom - ’s Nachts komen de vossen
Een bundel verhalen zoals alleen Nooteboom ze kan schrijven, vol weemoed in het achteromzien. Hoe ze altijd bij ons blijven, de herinneringen aan mensen die we uit het oog verloren zijn en aan gebeurtenissen die we niet opnieuw zouden willen beleven. Er zijn weinig auteurs die zo beeldend schrijven als Nooteboom, die zo weinig woorden nodig hebben om de werkelijkheid zo intens en volledig te omvatten. Een monumentje in een imposant oeuvre, de grote prijs waardig.
7 Gerrit Krol - De industrie geneest alle leed
Gerrit Krol werd dit jaar 75 – een gelegenheid die uitgeverij Querido terecht aangreep om zijn verzamelde gedichten te bundelen in een prachtig, kloek boek. Krol is een waanzinnig knap observator, en of hij nu uitweidt of kort en bondig blijft, het is altijd spannend wat hij ons laat zien. Het is poëzie om hardop te lezen en voor te lezen, en te herlezen, want in de beelden en achter de woorden valt altijd meer te ontdekken. Niet een bundel om in één adem uit te lezen, maar om mondjesmaat van te proeven, een jaar lang.
8 Aravind Adiga - The White Tiger
IJzersterke, zorgvuldig gecomponeerde zedenschets van het hedendaagse India, terecht onderscheiden met de Booker Prize 2008. Met ogenschijnlijk gemak legt Adiga een alomvattend verband tussen de grootste democratie ter wereld en het bevolkingsrijkste land, India en China. Hij heeft een bijzonder oog voor details die een karakter of gebeurtenis uitputtend typeren. Zo’n roman van zo’n jong auteur smaakt naar meer. Jammer dat de opvolger, Between the assassinations, me teleurstelde omdat het weinig meer is dan een bloemlezing van luisterrijke persoonlijkheden en vreemde voorvallen in de jaren tussen de moord op Indira Gandhi en op haar zoon, Rajiv Gandhi.
9 Jacques Wallage - Plaats van bestemming
Een Pak van Sjaalman, waarin burgemeester Jacques Wallage ter gelegenheid van zijn afscheid zijn artikelen, beschouwingen en toespraken uit de afgelopen twintig jaar bundelde. Je denkt te beginnen aan een verzameling losse stukken, maar al snel ontdek je de rode draden, en daarmee de ontwikkeling in Wallage’s denken. Lezen, zijn joodse afkomst, de oorlog, de multi-culturele samenleving en beeldende kunst als voornaamste thema’s. Troost in een tijd van gekte. Het deed me deugd een handje te mogen helpen bij het samenstellen en redigeren van Wallage’s zelfportret – want dat is Plaats van bestemming ook.
10 Mensje van Keulen - Een goed verhaal
Superieure verhalenbundel. Van Keulen sleurt je een verhaal binnen, je denkt snel te weten welke kant het op zal gaan, maar haar zinnen en woorden blijken zo gerangschikt dat je uiteindelijk toch weer op het verkeerde been staat, met onvervulde verwachtingen maar vol verrassing en bewondering. Geen voorval staat op zichzelf, iedere kleinigheid maakt deel uit van een triptiek waarin het hunkeren naar liefde en erkenning de zijpanelen zijn en de onontkoombare teleurstelling het middenstuk vult. Sinds Allemaal tranen is er maar weinig veranderd – maar van meesterschap is grootmeesterschap gekomen.
2 opmerkingen:
Fijn dat er nog iemand is die inziet, en vindt, dat dat boekje van Mortier héél erg was, toen. En toen heb ik daar niet veel over gehoord, buiten het feit dat hij een 'ontluisterend portret' schetste van Reve. Niets over dat dat wellicht niet helemaal kies was.
Ik vond het niet héél erg. Natuurlijk geeft het boek een beeld van de ontluistering, maar het is wel geschreven door een bewonderaar en een liefhebber van het werk van Reve. Het portret is hard, maar toch zeker ook met compassie.
Een reactie posten