Cultuur en literatuur in de verkiezingsprogramma's

Even een rondje langs de velden. Moet er bezuinigd worden op cultuur of niet. Wordt literatuur nog apart genoemd in het programma? De kopjes van de partijnamen bevatten een directe link naar het partijprogramma. Veel partijen hebben het definitieve programma nog niet online staan. De verkiezingen vinden plaats op 9 juni.

SP
'In tijden van crisis is cultuur vaak het eerste slachtoffer.' De SP lijkt daar tegen te zijn. De partij is voor gratis toegang in de rijksmusea. Het Nationaal Historisch Museum, een idee van Jan Marijnissen, wordt over niet al te lange tijd geopend. Dat museum moet natuurlijk ook gratis toegankelijk blijven.
'Bibliotheken zijn niet alleen kenniscentra, maar ook ontmoetingsplaatsen voor de inwoners van wijken en dorpen. Ze verdienen daarom blijvende steun van de overheid.' Voor de rest een pleidooi om de commercialisering van kunst tegen te gaan en de wens om regionale kranten te steunen.

GroenLinks
Cultuur valt in het hoofdstukje 'Vrijzinnig samenleven' waar ook het integratiedebat wordt behandeld. 'Een vrijzinnige samenleving kan niet zonder open cultuur waarin mensen elkaars opvattingen en levensstijlen kunnen uitwisselen en onderzoeken.' Het paragraafje 'open cultuur' kent slechts 7 punten. GroenLinks wil terug naar twee publieke netten en wil de verzuilde omroepstructuur afschaffen. Bibliotheken moeten een taak krijgen in kritisch kijkgedrag. Voor de rest weinig spannende punten. Valt een beetje tegen.

PvdA
Alleen het concept-verkiezingsprogramma staat on-line. Dat lijkt nog geschreven te zijn door iemand met een communicatie-opleiding. 'We blijven in ons cultuurbeleid tegelijkertijd gaan voor internationale excellentie en brede toegankelijkheid.' Voor de rest het intrappen van open deuren ('Brede scholen bieden nieuwe kansen.') en het opsommen van zaken die al gewoon beleid zijn: 'Analoog aan taal en rekenen komen er referentieniveaus voor wat een kind op welke leeftijd moet weten en kunnen op het gebied van cultuur.' Ook de PvdA meldt de komst van het Nationaal Historisch Museum, zonder de toevoeging dat de entree gratis is.

D66
Ook nog het concept-programma. Cultuur valt onder het kopje 'Anders kijken en creëren'. Veel mooie woorden natuurlijk 'want kunst stemt je tot nadenken, houdt je een spiegel voor en stimuleert je op een andere manier te kijken.' Toch is dit een groot volwassen hoofdstuk over cultuur. Bij D66 komen we een klein paragraafje tegen over het e-boek waarin staat dat het aan de lezer is of hij een boek digitaal of niet wil kopen. Dat is fijn. Inhoudelijker is de zin: 'Voor schrijvers mag het economisch niet uitmaken of hun boeken in druk of in e-versies worden verkocht.' Bij D66 moet het Nationaal Historisch Museum gaan samenwerken met het Huis van Democratie en Rechtsstaat.

CDA
In het concept-programma van het CDA een pleidooi om het Fries erkenning te geven in de grondwet. Cultuur valt bij het CDA onder het kopje 'Cultuur en sport' en dat maakt weer deel uit van een groter hoofdstuk dat 'Een sociaal en geborgen Nederland' heet. Cultuur weet het CDA in vijf puntjes te behandelen. Het CDA heeft werkelijk niets interessants te melden ('Cultuur verbindt mensen'). Het Nationaal Historisch Museum moet volgens het CDA samenwerken met het Nationaal Openlucht Museum.

VVD
Het concept-programma van de VVD, 'Orde op zaken', kent een paragraaf over cultuur die bijna een hele pagina beslaat. 'Kunst en cultuur dragen bij aan een vrije, tolerante en dynamische Nederlandse samenleving.' De subsidies moeten worden teruggedrongen en volgens de VVD moet er meer geld komen dankzij leningen met lage rente via publiekprivate fondsen. Kunstenaars die in de WWIK-regeling zitten hebben een uitkering en vallen onder de sociale zekerheid. Dat betekent volgens de VVD dat ze daarnaast best een baantje kunnen nemen. 'Zo behouden we de sociale zekerheid voor diegenen die het echt nodig hebben.' De publieke omroep kan naar twee netten.

CU
De ChristenUnie heeft een sober uitgegeven concept-verkiezingsprogramma. Onder het subkopje 'Ruimte voor creativiteit en diversiteit' (er mogen drie publieke netten blijven) vinden we het subsubkopje 'Kunst en cultuur'. 'Bovendien kunnen kunst en cultuur de reflectie op het heden en verleden stimuleren door de ogen te openen voor schoonheid of lijden.' Maar graag niet al te heftig: 'de openbare ruimte is geen uitbreiding van de beschikbare expositieruimte voor vernieuwende kunst, die door een elitaire kunstcommissie mag worden ingevuld zonder verantwoording te hoeven afleggen aan de bevolking.' De ChristenUnie noemt naast het Fries ook het Papiaments als erkende rijkstaal die gekoesterd moet worden. De CU is voor afschaffing van de WWIK omdat veel kunstenaars 'zoals auteurs' daar geen beroep op kunnen doen.' 'Er moet een Nederlands-Vlaams commissie komen die zorgt draagt voor het vertalen van (met name Engelse) woorden en begrippen in het Nederlands.' De paragraaf van de ChristenUnie is niet lang, maar kent wel eigenzinnige standpunten en staat minder vol met culturele prietpraat.

PVV
In 'De agenda van hoop en optimisme' vinden we een enorm hoofdstuk dat 'Kiezen voor onze cultuur' heet. 'Onze heroïsche vaderlandse geschiedenis mag meer in het zonnetje worden gezet. Het nationaal Historisch Museum wordt geen weg-met-ons-museum.' De PVV wil slechts één publieke zender overhouden. Dan krijgen we een paginagrote foto van een molen. Daarna een pagina met actiepunten: 'Nederlands in de Grondwet (en het Fries).' Raar geformuleerd. Daar staat dat het Nederlands in het Fries moet. Op scholen en overheidsgebouwen moet de nationale driekleur wapperen. 'Respect voor lokale tradities: kievietseieren zoeken in Friesland, carnaval in Limburg etc.' De subsidies voor bibliotheken, musea en ons erfgoed blijven bestaan, 'maar kunstsubsidies schaffen we af.'

SGP
De SGP is op zondag niet bereiken.