De rauwheid van het echte leven
Als de Amerikaan Jeffrey Eugenides een boek schrijft dan
is dat op voorhand een gebeurtenis, want er zit steeds negen jaar tussen de
publicaties. De zelfmoord van de meisjes
verscheen in 1993, Huwelijk is zijn
derde roman. Madeleine Hanna studeert in
de jaren tachtig aan een kleine universiteit en ze is voornamelijk
geïnteresseerd in negentiende-eeuwse literatuur. Ze valt een beetje buiten de
groep, want men is juist geïnteresseerd in allerlei nieuwe filosofen, zoals
Derrida, Foucault en Baudrillard. Iedereen 'deconstrueert' teksten in plaats
van te genieten of te leren van een literaire tekst.
De universitaire wereld is de laatste stap naar de
volwassen wereld. De richting voor het leven wordt bepaald en relaties komen tot
bloei. Madeleine heeft twee aanbidders; Mitchell, een ideale schoonzoon die
echter nooit een echte relatie met haar krijgt, want Madeleine kiest voor
Leonard, een erudiete, maar manisch-depressieve student. De keuzes die dan
gemaakt worden, hebben grote gevolgen voor de rest van hun leven.
Deze drie studenten volg je. Mitchell reist de wereld
over en probeert zin aan zijn leven te geven. Hij flirt met religies, gaat
zelfs een tijdje voor Moeder Teresa werken, maar kan Madeleine toch niet uit
zijn gedachten bannen. Madeleine en Leonard hebben een relatie die zich
concentreert rond de aanvallen van depressiviteit. De pillen die Leonard slikt
reduceren zijn gevoelsleven dusdanig, dat Madeleine zich afvraagt of dit nog
wel dezelfde man is op wie ze verliefd is geworden. Tegelijkertijd wil ze voor
hem zorgen, maar dat was niet het ideaalbeeld dat zij ooit van een huwelijk had
gekregen, lezend in haar negentiende-eeuwse romans. Eugenides geeft deze
karakters veel psychologische diepgang waardoor je met iedereen mededogen
krijgt.
Je zou dit boek kunnen zien als een moderne variant op de
klassieke huwelijksroman waarin een vrouw in de veilige haven van het huwelijk
geloodst wordt, meestal ten koste van haar onafhankelijkheid. In Huwelijk maakt Madeleine zich bewust
afhankelijk van haar man omdat hij haar nodig heeft. Maar Eugenides maakt er
meer van dan een relatieroman. Door de vele verwijzingen naar Amerikaanse en
Europese literatuur is Huwelijk ook
een roman die gaat over de kracht en onmacht van de literatuur. Het echte leven
- de rauwheid van de zorg voor zieken in India, de hardheid van een depressie -
is geen afspiegeling van wat ze ooit gelezen of gezien hebben. De werkelijkheid
is meedogenloos. Ironisch dat juist een roman ons dat duidelijk maakt. Een weergaloze
roman. Het is te hopen dat we niet negen jaar hoeven te wachten op de vierde.
Coen Peppelenbos
Jeffrey Eugenides - Huwelijk.
Vertaald door Jan de Nijs en Gerda Baardman. Prometheus, Amsterdam. 400 blz.
€19,95.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten