Schandpaal
Samen met een collega neem ik mondelingen moderne letterkunde af. Een van onze standaardvragen is: ‘Vind je dit een geëngageerde roman?’ In twee van de drie gevallen moeten we daarna uitleggen wat het woord ‘geëngageerd’ betekent. Vorige week schreef A.H.J. Dautzenberg in NRC Handelsblad een stuk over waar het volgens hem aan ontbreekt in de Nederlandse literatuur: ‘Tegenwoordig is er helaas geen enkele schrijver meer die zich zo expliciet tegen het volk en de heersende moraal keert als Reve en Hermans destijds deden – al komen Hafid Bouazza en Arnon Grunberg een eind.’ De venijnige reacties van collega’s kwamen direct: Dautzenberg liet vervolgens op zijn homepage een plaatje zien van een schandpaal. Dan wil je wel heel graag een martelaar worden.
‘Mijn stuk is meer een aanklacht tegen commodificatie dan een aansporing tot engagement,’ schreef Dautzenberg na alle kritiek. Commodificatie, een mooi woord om bij een volgend mondeling te gebruiken, maar nu moest ik het eerst zelf opzoeken. Volgens Wikipedia is het een term uit de marxistische leer om een proces weer te geven ‘waarbij steeds meer aspecten van het menselijk handelen en de resultaten daarvan worden uitgedrukt in een geldwaarde in plaats van de intrinsieke of inherente waarde.’ Met andere woorden: schrijvers maken steeds vaker boeken die een bestseller worden dankzij Matthijs van Nieuwkerk in plaats van boeken die waarde hebben dankzij de inhoud. In de opvatting van Dautzenberg is die inhoud tegengesteld is aan de heersende opinie van de massa. Ik kan voor een groot deel met hem meegaan, maar als voorbeeld van de teloorgang van de vaderlandse letterkunde noemt hij Ronald Giphart en dan maakt hij een fout.
Giphart durft juist tegen de stroom in te roeien, ook, of misschien juist, als er publiek bij is. Zo haalde een boze conciërge eens de microfoons voor onze neus weg toen hij te vrijmoedig over seksualiteit (en homoseksualiteit) praatte op een school in Heerenveen. Zo zag ik hem euthanasie verdedigen voor een zaal met christelijke dames. Zo nam hij het al in een vroeg stadium op voor de nabestaanden van de slachtoffers van Srebrenica. Als er iemand niet commodificeert dan is het Ronald Giphart.
Dit stuk stond eerder in de Leeuwarder Courant van 2 augustus 2014.
1 opmerking:
Coen,
de door mij aangeschafte schandpaal (uit begin 18e eeuw) is niet bedoeld als metafoor voor mijn leven - verre van -, het is een attribuut voor een nieuw literair project. Je projecties amuseren me.
A.
Een reactie posten