De beste Groningse boekverkoper van 2007 - De Jacques den Haan-bokaal

Het is zondagavond en meer dan vijfhonderd stemmen zijn inmiddels geteld. Nog anderhalve week kan men zijn stem uitbrengen voor de beste boekverkoper van Groningen. Tijd om de naam van de bokaal bekend te maken.
Doeke Sijens stelde de naam voor en ik heb nog lang gewikt en gewogen of de bokaal niet toch naar een vergeten schrijver uit Groningen zou noemen, maar uiteindelijk heb ik toch besloten dat de bokaal vernoemd zou worden naar een bekende boekhandelaar die in de stad Groningen heeft gewerkt: Jacques den Haan.
Veel mensen kennen hem van het boekenweekgeschenk uit 1954, Goed geboekt, dat hij mede samenstelde.

Zijn school heeft hij niet helemaal afgemaakt: 'Ik kreeg toen de kans volontair te worden in een boekhandel. Dat vond ik verre te verkiezen boven dat gymnasium. Ik heb drie klassen afgemaakt en ben toen naar de boekhandel van Noording gegaan, op de Vismarkt in Groningen.
Daar ben ik dunkt mij in '28 gekomen, of in '27? En weggegaan in '46... Dat is toch een heel plezierige tijd geweest. Ook als werkkring, omdat het een wetenschappelijke boekhandel was.'
Na de oorlog was hij een tijd tolk bij de 'Counter Intelligence, de Canadese Field Security', : 'en het grote moment is geweest toen één sergeant van de Security honderdtwintiG bandieten van Schiermonnikoog heeft gehaald, waar de hele troep van het Scholtenhuis naartoe was gevlucht. Dat waren de zware jongens van de SD, daar zat SS tussen, Feldgendarmerie, enfin het was gewoon het tuig van de richel, dat Werkman heeft vermoord en de boekhandelaar Godert Walter.' (in: Een leven als een oordeel, 1968)
Daarna was er nog even sprake van dat Den Haan boekhandel Noording zou overnemen maar de gesprekken daarover ketsten af en Den Haan vertrok naar het westen, waar hij oorspronkelijk ook vandaan kwam.

Ik kende Den Haan als stukjesschrijver van Litterair Paspoort. Zijn specialisme was de Engelstalige literatuur, maar hij kon ook over het boekenvak in het algemeen heel onderhoudend en ironisch schrijven. Heb gisteren in de Openbare Bibliotheek het boekje Staart uit het raam (1962) gehaald met voornamelijk columnachtige stukken. De stijl is wat wijdlopig, maar wat een drang tot lekker formuleren is er toch uit elk stukje af te lezen. In het stukje 'Boekverkoper' gaat hij in op wat een goede boekverkoper moet zijn.

Zijn advies wordt tientallen malen per dag gevraagd, en hij loopt het grote gevaar op de duur te gaan denken dat hij het wèl weet. En toch gaat het er niet om wat hij wil, maar wat zijn klant wil. Dat te ontdekken is dikwijls minder eenvoudig dan het lijkt. Het is een behoedzaam werk waarbij de stokpaarden maar op stal moeten blijven. Ik ben ervan overtuigd dat er verband bestaat tussen de ruimheid van zijn geest en de omvang van zijn klantenkring.

Ik weet niet of er nog familie van Jacques den Haan leeft of waar zijn nazaten zich ophouden: ik hoop alleen maar dat ze het niet erg vinden dat ik een prijs naar hem genoemd heb.