In het laatste Onderwijsblad (van de AOB) van dit jaar schrijven Ilja Leonard Pfeijffer en Gert Jan de Vries een artikel over het literatuuronderwijs. Een beetje ter promotie van hun canon van de Europese poëzie. Omdat niet iedereen het blad in huis heeft, geef ik enkele citaten. De taal knettert en vlamt niet zoals bij Pfeijffer gebruikelijk is, dus ik denk dat het stuk voornamelijk uit de koker van Gert Jan de Vries komt.
'Wat zou het toch heerlijk zijn als docenten Saskia Noort en verwanten zouden mogen beschouwen als instapliteratuur. Een eerste stap in een lange leescarrière die misschien nog wel eens bij Dante, Ibsen of Thomas Mann eindigt. Vooralsnog wordt van pubers verwacht dat ze vanaf de begane grond in één sprong naar het hoogste niveau van de literatuur springen. Dat velen dat niet halen is even voorspelbaar als betreurenswaardig. En onnodig.'
Het probleem van de afgelopen tien jaar is juist niet dat docenten Saskia Noort weigeren als 'instapliteratuur'. Het probleem is dat voor veel leerlingen Saskia Noort ook de 'uitstapliteratuur' vormt.
Pfeijffer en De Vries pleiten vervolgens voor een geïntegreerd literatuuronderwijs. Ben ik ook voor. De trend is echter omgekeerd. Heel veel experimenten met GLO zijn mislukt en de literatuur is weer terug bij de afzonderlijke taalvakken. De auteurs zijn nog optimistisch:
'Wat is leuker dan een leerling die verklaart dat Hamlet toch wel erg lijkt op The lion king? En wat is een beter uitgangspunt voor lessen over ridderepiek dan de er fors in gewortelde Harry Potter-reeks? Een leshouding die begint bij de belevingswereld van de leerling werkt stimulerend, zelfs als het bij Harry Potter blijft.'
En dan volgt hun pleidooi voor ontheiliging van het literatuuronderwijs.
'Wie Sappho met Madonna vergelijkt pleegt eveneens heiligschennis als wie Saskia Noort een literaire auteur noemt. En daarom is het noodzakelijk. Literatuur hoort namelijk niet in een stoffig museum. Het sacrale karakter is haar zo langzamerhand fataal geworden. We moeten ontheiligen omdat die hoge heiligheid leidt tot onbegrip en afstand.'
Dat is toch wel een merkwaardige ommekeer van Pfeijffer die in zijn essays vaak zijn voorkeur heeft uitgesproken voor onbegrijpelijke poëzie. Is hij van mening veranderd?
De ietwat warrige conclusie van het stuk:
'Wij zijn van mening dat literatuur een hoofdvak moet zijn. Indien het dan oneerbiedig wordt behandeld als een internationaal verschijnsel zal het naar onze stellige overtuiging een levend vak worden dat op haar beurt dient als keuzemenu voor de identiteitsvorming van nieuwe generaties.'
Het hele stuk is na te lezen in Het Onderwijsblad, nummer 22 (13 december 2008).
6 opmerkingen:
Het probleem is óók, dat Saskia Noort voor veel docenten de 'instap-' en 'uitstapliteratuur' vormt.
Misschien is het grootste probleem nog wel dat Saskia Noort haar eigen schrijfsels als in- en uitstapliteratuur beschouwt.
Instapliteratuur begint niet bij Saskia Noort, maar op de basisschool. Pfeijffer en De Vries zijn zo ijverig in hun verlangen dat jongeren de stap naar de literatuur maken, dat ze het begin van literatuurlonderwijs maar volledig overslaan. Wat ze feitelijk doen is lezers leren hoe ze over moeten steken door ze van de stoep te duwen.
@ Bart: Bij sommigen heb je gelijk ben ik bang.
@ ted: klopt niet helemaal hoor, want ik denk dat ze zich in het artikel voornamelijk richten op de bovenbouw. Dat ze juist Harry potter als voorbeeld noemen, geeft aan dat ze de jeugdliteratuur niet over het hoofd zien.
De bovenbouw als instappunt is véééél te laat!
Ik vind de bovenbouw als 'instappunt' voor volwassen literatuur nog niet zo gek bedacht.
Een reactie posten