Grootse familieroman in de traditie van de Anton Wachter-cyclus van Vestdijk. Maar dan anders. Bij De Jong kijken we in de hoofden van verschillende familieleden: een zeer sterke zet. Het zorgt voor een gelaagd verhaal. De roman is geschreven in een sensitieve stijl. En ook al zijn er weinig mooie zinnen in de roman te ontdekken, je wordt wel door de meanderende stijl meegenomen. Je wilt alleen maar meer en meer. Met name het eerste deel - de jeugd van Abel Roorda - vond ik zeer sterk. Het kind dat kijkt, observeert, afwacht en zich vastklampt aan zijn moeder. Hopelijk is dit niet De Jongs magnum opus. Ik wil meer en meer.
Fantastisch geschreven roman van één van de beste schrijfsters van dit moment. De roman gaat over de verstoorde relatie tussen een moeder en een dochter. Het verhaal is absurdistisch. En schrijnend. En ook doldwaas. De dialogen zijn messcherp; ontzettend knap hoe Gerritsen via de dialogen haar karakters neerzet. Dat zie je weinig andere schrijvers doen. Door de geweldige dialogen leent dit verhaal zich ook uitstekend voor toneel. Ik zeg: toneelbewerking. Voorspelling: winnaar Libris Literatuur Prijs 2013!
Kerstvakantie 2002. Tien jaar geleden. Ik was zeventien. De vrijdag voor de vakantie bezocht ik na schooltijd de boekhandel om het derde deel van Het Bureau aan te schaffen. Ruim achthonderd pagina's. Ik liet me onderdompelen. 'Doe nou eens gezellig,' zei mijn moeder vele malen die vakantie. Dit jaar verscheen de postume roman De buurman. Voskuil is een meester in het beschrijven van onderlinge verhoudingen. Daarvoor heeft hij weinig woorden nodig, soms enkel dialoog. Ditmaal niet de verhoudingen op een kantoor, maar tussen Maarten Koning en zij vrouw Nicolien en hun twee nieuwe bovenburen. Je ziet het contact tussen de buren langzaam misgaan. Voskuil bouwt de spanning fantastisch op. Ik hoop dat er ergens in een lade nog een manuscript ligt.
Ongelofelijk dat Valens met zijn roman afgelopen jaar de literaire prijzenregen misliep. Maar wellicht dat Het boek Ont komend jaar nog iets in de wacht sleept. Het verhaal is zeer origineel: een zelfhulpgroep van mannen die hun post niet durven te openen en daarom élkaars post openen, want 'gedeelde post is halve post'. Maar daar blijft het niet bij. Het is vooral de stijl van Valens die opvalt. Lange zinnen vol scherpe observaties, metaforen en kwinkslagen. Menige zinnen uit deze roman zullen op de longlist van de Tzum-prijs 2013 staan, vermoed ik. 'Terwijl zijn moeder in haar glorietijd in bar¬dancing Het Vierluik toch tot Miss Tolbert was gekroond en in mei 1970 zelfs de voor¬kant van de Hitweek had gesierd, was Isebrand geen knappe vent om te zien.'
Beste poëziebundel van 2012. Elk gedicht is raak. Of het nu gaat om 'Kamer 421' ('Mijn moeder gaat kapot. Ze heeft een hok, / nog net geen kist, waar ze haar stoel bepist / en steeds dezelfde dag uitzit.') of de prachtige gedichten uit de derde afdeling die Wigman schreef voor De Eenzame Uitvaart ('Soms voel je bijna dat je leeft. Je boekt / een vlucht, betreedt een stad, neemt kamers in / en waant je halfgod bij een kofferklik.'). Poëzie zonder veel opsmuk. Vroeg of laat verdient hij het om Dichter des Vaderlands te worden. Voorspelling: winnaar VSB Poëzieprijs 2013!
Lang gewacht, toch gekomen. De kroniek over Gerard Reve is nu afgerond. De vorige delen stonden voorgaande jaren ook in mijn lijst met beste boeken. Het was bijna al duidelijk dat dit slotdeel, over de laatste jaren van Reve, ook de lijst zou halen. Je kunt kanttekeningen plaatsen bij dit deel. Sommige passage zijn gecensureerd (een eis van de levenspartner van Reve, Joop Schafthuizen). Dat is jammer, maar uiteindelijk doet dit niets af aan het werk van Maas. Hij heeft een fantastische kroniek over de Volksschrijver geschreven. Vrijwel geen enkel detail is ons bespaard. En daar ben ik blij om. Ik houd van biografieën waarin véél over de persoon in kwestie wordt geschreven, zo niet álles. Elk dom en nutteloos feit wil ik weten. Daar kan ik enorm van genieten (evenals van een doodsportret van de persoon in kwestie; wel jammer dat zo'n portret dan weer ontbreekt in dit slotdeel).
Voor het eerst heb ik een roman gelezen van Sipko Melissen. 'Je moet eens iets van Melissen lezen,' zei iemand eens tegen mij. 'Heb jij Jonge mannen aan zee nog nooit gelezen?' vroeg een ander. De kennismaking met het werk van Melissen beviel me. Een kamer in Rome is een knap geconstrueerde roman. De roman gaat eigenlijk over een roman binnen een roman. Een jonge student Literatuurwetenschap gaat op zoek naar de schrijver van de roman Een tuin in Toscane. De roman, die in de vergetelheid is geraakt, gaat over een dichter die gefascineerd raakt door de jongeman die zijn tuin bijhoudt. Fijn is de sensuele spanning die Melissen weet op te roepen. Nergens wordt die spanning expliciet gemaakt; het is voelbaar. Dat is voldoende.
Ik heb lang getwijfeld of ik Dit zijn de namen in mijn lijst zou opnemen. Pas op tweederde van de roman werd ik echt gegrepen door het verhaal (op het moment als de twee verhalen echt met elkaar vervlochten worden). Ook vond ik de verwijzing naar het bijbelboek Exodus te expliciet aangezet: een goede lezer haalt dit er wel uit, maar het werd mij te vaak voorgeschoteld ('Denk er om! Intertekstualiteit!'). Toch heb ik de roman van Wieringa op nummer acht gezet in mijn lijst. Ik merkte dat de roman me nog dagen bezighield. Die steppe, de vluchtelingen. Wieringa heeft de radeloosheid van de vluchtelingen ontzettend krachtig neergezet. Daarnaast vond ik de stijl erg goed. Het is niet te vergelijken met de eerdere romans van Wieringa. In Joe Speedboot en Caesarion laat Wieringa de teugels vieren, in Dit zijn de namen schrijft hij veel kaler en soberder. Dat komt de roman ten goede. Hij schept een sfeer die je nog dagen met je meedraagt. Voorspelling: winnaar AKO Literatuurprijs 2013!
Dat zal voor Edzard Mik even schrikken zijn geweest toen Stephan Enter vorig jaar zijn prachtige roman Grip publiceerde. In beide romans worden verhoudingen op scherp gezet en bergbeklimmen is daarbij cruciaal. In Mont Blanc loopt het contact tussen vader en zoon niet lekker. Er is in het verleden iets gebeurd tijdens het bergbeklimmen, waardoor de relatie schuurt. Ik zou Mont Blanc geen bergbeklimmersroman willen noemen (zoals Grip dat ook niet is). Mik heeft een sterke roman geschreven over ouderschap (hoe de vader tegen de zoon aankijkt en opkijkt en andersom). En dat in een zeer fijne stijl geschreven.
Beste jeugdroman van dit jaar. Een verhaal met een zwart randje, waarin goddank geen vampiers of weerwolven voorkomen. Zwarte zwaan gaat over de vriendschap tussen twee meisjes. Samson geeft een zeer verrassende draai aan het thema: niets is wat het lijkt. Eindelijk weer eens een goede psychologische jeugdroman. De structuur is de kracht van het boek. Doordat de schrijver met de chronologie speelt, is het verhaal tot de laatste bladzijde spannend. Ook de perspectiefwisselingen in het boek zijn geweldig: dit geeft het verhaal de nodige verdieping.
Zie ook de top tien van Anton Brand, Joep van Ruiten, Cilla Geurtsen, Annet Peppelenbos en Doeke Sijens.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten