Voordat een schrijver de eer te beurt valt dat een straat naar hem vernoemd wordt, moet hij vaak dood zijn. Bij leven vorm je toch een zeker risico. Nog mooier is het als de Arriva een trein naar je noemt. Minder leuk is het als er een seksuele afwijking gemaakt wordt van je naam. In 1886 kwam Psychopathia sexualis op de markt van de Duitse psychiater Richard von Krafft-Ebing (die volgens Wikipedia eigenlijk 'Richard Fridolin Joseph Freiherr Krafft von Festenberg auf Frohnberg, genannt von Ebing' heet, maar dat terzijde, want anders is dit stuk zo vol). Hij gebruikte voor het eerst de term 'sadisme', vernoemd naar de libertijnse werken van Markies de Sade, en 'masochisme' naar de werken van de schrijver Leopold von Sacher-Masoch. Alleen was de laatste schrijver toen nog niet overleden.
Het beroemdste werk van Leopold von Sacher-Masoch (1836-1895) is Venus im Pelz dat in 1870 als onderdeel van een groter werk verscheen. De mannelijke hoofdpersoon onderwerpt zich in het boek aan de grillen van een jonge weduwe. Het boek is, mede dankzij de aan de schrijver toegeschreven seksuele afwijking, altijd in druk gebleven. Er zijn ook verfilimingen en toneelstukken van gemaakt. In mijn boekenkast staat een Nederlandse vertaling uit 1969 die verschenen is bij de Arbeiderspers. Op de voorkant een illustratie van een knielende man. De vrouw, waar we alleen de benen van zien is gehuld in een dikke bontjas. Ze heeft één voet op de rug van de man gezet. In haar linkerhand houdt ze een zweepje. Volgens de overlevering zouden de laatste woorden van Sacher-Masoch 'Aimez-moi' zijn geweest. Alfred Kossmann schreef daarover dat 'de paradox van het masochisme' nooit beter neergelegd is dan in die woorden.
In de race om herontdekte meesterwerken komt in oktober bij Van Gennep Venus in bont uit, volgens mij een heruitgave; in de catalogus van uitgeverij Athenaeum staat voor december een nieuwe vertaling van Venus in bont op de planning. Op de voorkant bij Van Gennep twee marmeren beelden die elkaar kussen, op de voorkant bij Athenaeum een nogal hoerige vrouw in een bontjas die met de benen omhoog ligt. Dat is toch een beetje de vijftig tinten-variant van het masochisme.
Deze kroniek verscheen eerder in de Leeuwarder Courant op 23 augustus 2014.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten