Om de werkelijkheid aan te kunnen, is een vlucht in de fantasie soms noodzakelijk. Anti is met zijn ouders verhuisd naar Ecuador en daar ontmoet hij Fabián die op zijn nieuwe school zit. Met hem wordt hij bevriend. Dat Fabián bij zijn oom woont na het verkeersongeluk van zijn ouders is geen onderwerp van gesprek. Als Fabián echter verhalen begint te verzinnen, wordt dat anders.
In De geheugenkliniek van James Scudamore draait alles om de kracht van de fantasie. In het begin verzinnen de jongens voornamelijk ongevaarlijk verhalen die horen bij hun jeugd. Maar als Fabián een fictieve versie begint te geven van het ongeluk van zijn ouders bespeur je als lezer meteen onraad omdat de eerste regel van de roman luidt: ‘Grote vertellers overlijden soms veel te vroeg’. In het echt zijn de ouders van Fabián met de auto van de weg geraakt. Het lichaam van de moeder is echter nooit teruggevonden. Dat biedt Fabián de kans om te denken dat zijn moeder nog leeft, maar ergens rondzwerft, leidend aan geheugenverlies. Als hij haar ook nog in een soort visioen tegenkomt tijdens een processie is het hek van de dam.
Om de vriendschap te behouden met de fantast, maakt Anti een krantenknipsel over een plaatsje waar een geheugenkliniek staat. Hoewel beide jongens weten dat het een gefingeerd artikel is, besluiten ze toch in het geheim af te reizen. Voor Anti is de reis een vlucht voor zijn ouders die hem terug willen sturen naar een kostschool in Engeland, voor Fabián gaan werkelijkheid en fantasie steeds meer door elkaar heen lopen. Als hij dat niet zou doen, dan zou hij moeten aanvaarden dat zijn moeder dood is.
Scudamore maakt er een avonturenroman van en de uitgeverij onderstreept dat nog eens met een kitscherig omslag van een aantal jongeren bij een haardvuur op het strand. En hoewel het gegeven van De geheugenkliniek intrigerend is, had de uitwerking daarvan wat spannender gemogen. Dat komt vooral door de keuze voor de verteller. Je leest alles door de ogen van de ouder geworden Anti, die het hele verhaal door duidelijk maakt wat verzonnen is. De lezer blijft daardoor op afstand; nooit kom je in de verleiding mee te gaan in de fantasiewereld en daarom is het ook geen schok om te ontdekken dat die niet bestaat.
Coen Peppelenbos
JAMES SCUDAMORE: De geheugenkliniek. Vertaald door Kees Mollema. Podium, Amsterdam, 287 blz. €18,50.
Eerder verschenen in de Leeuwarder Courant, 5 september 2008
Geen opmerkingen:
Een reactie posten