Recensie: Michael Cunningham - Bij het vallen van de avond

Verliefd op de broer van je vrouw

Peter Harris is 44 jaar, de leeftijd waarop het leven nog een andere wending kan krijgen of niet. In Bij het vallen van de avond van de Amerikaan Michael Cunningham, bekend van het verfilmde De uren, staat dat gegeven centraal. Peter is kunsthandelaar, maar behoort net niet tot de top en het is de vraag of er ooit nog iets zal veranderen. Zijn huwelijk met Rebecca, die een kunsttijdschrift leidt dat wordt bedreigd met opheffing, zit in een sleur.

De opening van de roman is mooi: Peter en Rebecca zijn op weg naar een zoveelste party, maar ze staan in de file omdat er ergens in New York een paard is aangereden. Dat vat hun positie aardig samen, wonen en werken in een bruisende stad en toch het gevoel hebben dat het leven tot stilstand komt. Het verval komt subtiel aan de orde in de beschrijvingen van gebouwen, mensen en henzelf. ‘Haar buik heeft een vlezige plooi, haar heupen zijn aan de brede kant. Oké. Peter, je bent zelf ook niet bepaald een pornoster.’ De neergaande lijn is ook fysiek ingezet.

Alles verandert als de veel jongere broer van Rebecca een tijdje komt logeren. Mizzy, een verbastering van ‘misverstand’, is een mooie, ietwat verwende jongeman met een goed verstand, maar hij is ook af en toe aan de drugs tot ergernis van zijn zus die hem dan het liefst in een afkickkliniek wil plaatsen. Peter voelt zich aangetrokken door de jeugdige en mannelijke versie van zijn vrouw. Er hangt een continue erotische spanning tussen de twee mannen, die verhevigd wordt als Peter er achter komt dat Mizzy toch weer aan de drugs is en hij gevraagd wordt dit geheim te houden.

Cunningham slaagt erin om de twijfels en de hunkering bij Peter zo onder woorden te brengen dat zijn karakter geloofwaardig blijft. Peters fascinatie voor Mizzy brengt herinneringen naar boven aan zijn eigen broer, die als twintiger gestorven is aan AIDS. De tragiek van diens dood, op de toppen van zijn schoonheid, en de plotselinge verliefdheid op een jongeman verwarren en vervoeren Peter uitermate. Het gebeurt allemaal net op een moment dat hij de kans krijgt om een kunstenaar te vertegenwoordigen die hem als galeriehouder direct op het eerste plan zal brengen. Moet hij nu zijn hele leven omgooien of niet? Het verhaal krijgt gelukkig nog een paar verrassende wendingen, maar buiten kijf staat dat Cunningham weer een mooie psychologische roman heeft toegevoegd aan zijn oeuvre.

Coen Peppelenbos

Michael Cunningham – Bij het vallen van de avond. Vertaald door Marijke Versluys. Prometheus, Amsterdam. 256 blz. €19,95.
De recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant op 7 januari 2011