Het kuisen van taal

Ted van Lieshout schrijft vandaag op zijn weblog over de gekuiste Van Dale, een plan dat de uitgever gelukkig alweer heeft ingetrokken en haalt een voorbeeld aan van een voorstel tot het kuisen van zijn eigen teksten.
Ook ik heb eens last gehad van christelijke scholen. Begin jaren negentig werkte ik mee aan een nieuwe methode voor de basisvorming, Goed Nederlands. Deel 1 opende met een liedje over een meisje dat van de basischool naar de middelbare school was gegaan. Het eerste couplet luidde als volgt:

Nog vorig jaar was ik de spetter
en ook de oudste van de school
de kleintjes keken naar me op joh
in 't verleden was ik 't idool!
ik droeg als eerste een behaatje
ik was als eerste ongesteld
Nu zit ik op de middelbare
en word opeens niet meegeteld

(tekst Gon Hoefsloot)

Dit couplet was voor veel christelijke scholen de belangrijkste reden om Goed Nederlands niet aan te schaffen. Het woord waar ze over vielen was ongesteld. Als een paar scholen al besluiten een boek niet te nemen, loop je al snel de duizenden exemplaren omzet mis. Reden voor de uitgeverij (Jacob Dijkstra, later overgenomen door Wolters-Noordhoff) om in de volgende boeken goed op te letten. Woorden als 'jeetje' waren taboe. Wolters-Noordhoff brengt ook speciale biologieboeken op de markt waarin de evolutieleer iets anders wordt uitgelegd dan in de niet-christelijke boeken.

Maar christelijke docenten lazen de boeken tenminste wel. Niet-christelijke collega's hadden als belangrijkste selectiecriterium de gooi-proef. Zij gooiden een boek door het lokaal en keken dan of de inhoud in de band bleef. Was dat niet het geval, dan werd afgezien van aankoop.