De Taaladviesdienst van de Nederlandse Taalunie geeft Snijders gelijk.
Wij raden aan in de bijzin die door nadat wordt ingeleid, de voltooid verleden tijd te gebruiken: Hij vertrok nadat hij afscheid had genomen.
Toelichting
Het werkwoord in de bijzin die door het voegwoord nadat wordt ingeleid, staat meestal in een voltooide tijd. Het gebruik van de onvoltooid i.p.v. de voltooid verleden tijd in deze zin is niet algemeen en is niet voor iedereen aanvaardbaar. Voorbeelden:
(1a) Hij trok zich terug, nadat hij zijn doel had bereikt.
(1b) Hij trok zich terug, nadat hij zijn doel bereikte. (niet voor iedereen aanvaardbaar)
Wel kan in plaats van de voltooid verleden tijd de voltooid tegenwoordige tijd na nadat voorkomen. Het werkwoord in de hoofdzin staat dan in de tegenwoordige of de toekomende tijd, bijvoorbeeld:
(2) Hij zal zich terugtrekken, nadat hij zijn doel heeft bereikt.
Ik heb Snijders nog wel bedankt.
Nu heb ik iets geleerd over het woord ‘nadat’. Heb het natuurlijk meteen nagezocht en die regel klopt inderdaad. Dan ben je 44 jaar geworden en je bent al bijna de helft van die tijd leraar Nederlands en dan leer je toch weer iets nieuws. Ben altijd bang dat ik erg veel van dat soort fouten maak. Ik heb ook pas op mijn zevenentwintigste geleerd waar je wijsvinger op een mes ligt bij het eten. Dat ik fouten maak, vind ik niet erg. Dat ik fouten maak die ik niet door heb wel.
En verder hoop ik dat men, nadat men het interview in Tzum gelezen heeft, het boek van Snijders koopt.
17 opmerkingen:
'De jongeman zal een groot schrijver worden.'
Zei hij letterlijk.
Mensen voelen zich over het algemeen beter nadat ze spijt betuigen en nadat ze beterschap beloven.
Helemaal fout is het niet, hoor Coen, de taalmensen spreken van "voorkeur voor" en "liever niet".
En ze hebben gelijk, zie het geestige commentaar van meneer Harteveld hierboven. Die zin is namelijk onzin, want in de tijd onmogelijk.
Wie heeft het volgende geschreven?
"Ik heb nooit veel van grammatica begrepen, niet van de Latijnse, niet van de Hollandse. Ik heb altijd geprobeerd de regels te leren, maar het wezen van de grammatica is altijd aan mij voorbij gegaan, tot op de dag van vandaag."
@ Marjan: die zin van Erik klopt inderdaad niet als je de regel volgt; een week geleden had ik het een goede zin gevonden.
@ Simon: Laat me raden...
Het citaat komt uit de bundel "Belangrijk is dat ik niet aan lezers denk" van A.L. Snijders pagina 37.
Volgens mijn ANS (Algemene Nederlandse Spraakkunst) kan de bijzin na 'nadat' alléén in de plusquamperfectum staan.
Daar ligt een logische gedachte aan ten grondslag. 'Nadat' betekent niet veel anders in logische termen dat iets geheel afgerond is voor het spreekmoment. In die zin is 'nadat' temporeel een veel eenduidiger woord dan bijvoorbeeld 'als'.
Coen voelt zich beter als hij spijt betuigt nadat hij witte wijn heeft gedronken terwijl hij een boek leest van Arthur Japin.
Ha Erik. Ik geloof het allemaal direct (en neem alles meteen aan) en vanaf nu zal ik die regel ook navolgen, maar de regel is nog niet ingesleten.
Ja, als meneer Harteveld begint te gooien met plusquamperfecta kan ik niet zwijgen.
Ook deze voorbeeldzin klopt niet, want i.v.m. de tijd moet hier eigenlijk staan: "Coen voelt zich beter als hij spijt betuigt terwijl hij een boek leest van Arthur Japin nadat hij witte wijn heeft gedronken."
Een boel restricties om spijt te kunnen betuigen.
@Marjan: Wat ik probeer te zeggen is dat Coen spijt betuigt nadat hij een glas wijn heeft gedronken en dat hij die wijn drinkt terwijl hij een boek van Japin leest. Dus wijn drinken en Japin lezen simultaan en daarna spijt betuigen.
Dus niet eerst wijn drinken en daarna spijt betuigen terwijl hij Japin leest.
Mijn oorspronkelijke zin lijkt me nogal ongrammaticaal, maar hoe zeg je het dan Marjan?
Onderwijl een boek lezende? - dat zou in het russisch een heel normaal zinnetje worden.
After drinking some whine, while reading a book by a Japanese.
Dat van die plusquamperfect na 'nadat' wordt geloochenstraft door Klein & Visser. Zij stellen dat als de hoofdzin in de praesens of futurum staat, na 'nadat' een voltooid tegenwoordige tijd kan komen:
1 - Coen betuigt spijt nadat hij wijn heeft gedronken.
2 - Het zou voor Coen moeilijk zijn spijt te betuigen nadat hij geen witte wijn heeft gedronken.
Ditzelfde geldt ook voor hoofdzinnen die in de praesens historicum staan:
Vlak na de tocht naar Indië wordt de kleine Pieterszoon Coen ziek nadat hij teveel oorlammen heeft gedronken.
Dus resumerend: als de hoofdzin in de tegenwoordige- of toekomende tijd staat, volgt na 'nadat' mogelijk de voltooid tegenwoordige tijd.
Na een hoofdzin in de verleden tijd, volgt na 'nadat' de voltooid verleden tijd.
Dus eigenlijk had Coen gelijk met zijn uitleg, alleen zei hij er niet bij of de voltooide tijd verleden dan wel tegenwoordig was.
Maar de discussie wordt langzamerhand wel een beetje nerd-achtig. Ik betuig daarvoor ook mijn spijt, maar niet voordat ik een biertje heb gedronken.
Och, ik denk niet dat Literatuurlog bezwaar maakt tegen grammaticale nerddiscussies, Erik.
Nadat hij witte wijn heeft gedronken terwijl hij een boek van Arthur Japin leest, voelt Coen zich beter als hij spijt betuigt.
De dubbele uitleg is hiermee uit de wereld, maar de zin is een wanstaltig gedrocht geworden. Het ware beter als Coen maar helemaal ophield met wijn drinken en lezen. En slechts spijt betuigde. Waarvan ik het nu jammer vind dat het een zwak werkwoord is, want 'betoog' was grappiger geweest.
Overigens sta ik achter Klein en Visser, in deze kwestie.
@Marjan: toppie!
Alvorens hij spijt betoogde dronk Coen gewoonlijk enkele glazen witte wijn en las wat in een boek van Japin. He, he, dat voelde beter!
Coen voelt zich beter als hij spijt betuigt, maar voor die tijd savoueert hij meestal een goed glaasje wit en een niemendalletje van Japin.
Nadat Coen enkele glazen witte wijn drinkt en wat in een boek van Japin bladert, maakt hij zich op spijt te betuigen voor alle grammaticale fouten die hij ooit maakte.
Sans vin et du Japin, pas d'excuses pour petit Coin!
ad lib
Coen drinkt wijn.
Hij leest een boek van Arthur Japin.
Hij betuigt nooit spijt.
Kijk, als ze dát gedichtje nu voor de Boursinreclame hadden gebruikt, had ik het ook wel eens op de boterham willen smeren. Petit Coin! Ik neem mijn muts voor u af, Heer Harteveld, en groet u warm.
@Coen:
Petit Coin ne regrette rien!
@Marjan:
I'm a fan of lady Marianne!
Coen, wat een prachtige haiku!
Een reactie posten