Hoewel de nieuwe roman van Abdelkader Benali De stem van mijn moeder als titel heeft, draait het boek rond de vaderfiguur. De hoofdpersoon noemt zijn vader de ‘Schoonspringer’ omdat hij ooit in Marokko van een rots in het water is gedoken om zijn broer te redden. Jaren later springt de broer van de hoofdpersoon in navolging van zijn vader van dezelfde rots. Met fatale gevolgen.
Die gebeurtenis staat centraal in het boek. De dood van zijn broer is bepalend voor de rest van het leven van de verteller, die fotograaf is geworden. Contact met zijn vader en moeder gaat hij uit de weg; hij stort zich op de commerciële modellenfotografie. Helemaal als hij hoort dat zijn minnares, De Zwarte Prinses, in verwachting is, van een tweeling. Hij laat haar aan haar lot over. Die hardheid van de fotograaf is niet helemaal geloofwaardig omdat je vanaf het begin al door hebt dat hij op de vlucht is voor gevoelens en familiebanden.
Dat blijkt ook wel als hij door zijn vader naar huis wordt geroepen omdat het slecht met zijn moeder gaat: ze zwijgt en kwijnt weg. De fotograaf keert terug naar zijn ouders. Hij weet zijn moeder langzaam maar zeker uit het ziekbed te praten. Intussen komt hij erachter dat rol van zijn vader bij het ongeluk ingewikkelder is dan eerst leek. Met hem begint hij een strijd. Een redelijk oedipaal boek dus.
Naarmate de roman vordert, weet je steeds meer over de geheimen uit het verleden. Aantekeningen van de broer worden afgewisseld met flashbacks van de verteller en gebeurtenissen in het heden. De korte hoofdstukken centrifugeren rond de dag van de sprong. Daardoor houdt Benali de vaart en de spanning erin.
Voor zijn doen schrijft hij deze keer vrij ingetogen. Nog steeds komen beeldrijke zinnen voorbij, maar zo meanderend als vroeger zijn ze niet meer. Toch zijn sommige zinnen vreemd geconstrueerd: ‘De Zwarte Prinses keek me aan, pakte mijn hand en trok me naar het hotel om me te belonen met druiven, die ze eerst in haar mond stopte en daarna in mijn gulzige bek.’ Zo’n zin haalt je helemaal uit het verhaal. Allereerst al door dat harde woord ‘bek’. Daarna stel je je voor wat er precies gebeurt. Stopt zij eerst een druif in haar mond, haalt die er vervolgens weer uit en stopt ze die daarna in de mond van de fotograaf? Of brengt ze de druif over via een zoen? Het laatste zal wel bedoeld zijn, maar dat staat er niet.
Een beter redactie zou dus gewenst zijn. Dat neemt niet weg dat Benali je af en toe ook weet te ontroeren. Vooral op de momenten waarop de fotograaf alleen is met zijn moeder en haar met zorgt omringt. De kracht van deze schrijver zit in de tederheid, niet in de hardheid van zijn personages.
Coen Peppelenbos
ABDELKADER BENALI: De stem van mijn moeder. De Arbeiderspers, Amsterdam, 243 blz. €18,95.
Verscheen eerder in de Leeuwarder Courant, 3 april 2009
Geen opmerkingen:
Een reactie posten