Nannie van Wehl en Adriaan Litzroth

Niet heel veel mensen zullen het oeuvre kennen van Nannie van Wehl (1880-1944), schrijfster o.a. van Het moeilijke begin en De Boschjesclub. Zij schreef een twintigtal boeken (zie hier). Ik heb onlangs een apart gedrukt verhaal gekocht dat behoorde tot de bibliotheek Amor Vincit van het Genootschap voor Tegennatuurlijke Letteren. 'Zonde' verscheen voor het eerst in 1909 in het tijdschrift Europa en Joep Jaspers en Nop Maas maakten er in 1981 een apart boekje van.

Het verhaal gaat over een outcast binnen een groep militairen. De jonge korporaal heeft de jongeman in zijn groep, maar weet niet waarom hij een outcast is. Er wordt gesmiespeld en gedaan, maar waarom deze jongen de grootste zonde van allemaal begaat, ontgaat de korporaal. Zelfs als de jongeman in de gevangenis wordt gegooid omdat hij blijkbaar weer die grote zonde heeft voltrokken en hij met hoon overladen het leger uitgebonjourd moet worden, zelfs dan tast de korporaal nog in het duister. Hij kan maar niet bedenken wat zo erg zou moeten zijn. Die dag breekt echter niet aan, want de jongeman hangt zich op in zijn cel. Het verhaal stamt nog uit de tijd dat homosekualiteit niet benoemd werd en dat homoseksuelen er beter aan deden zichzelf op te hangen.
De korporaal zorgt er toch voor dat er een kort gebed wordt gesproken aan het graf van de jongeman. De vader van de jongeman staat achter een boom en ziet alles aan en geeft tenslotte wat drinkgeld aan de korporaal.
De moraal is dat jongemannen de dood in worden gejaagd als men ze als outcast behandelt. Misschien identificeerde Van Wehl zich ook wel met de jonge korporaal en kon zij ook niet inzien dat homoseksualiteit een zonde genoemd moest worden. Voor die tijd een progressief verhaal.

In de herdruk van 1981 staan twee tekeningen van Adriaan von Litzroth (1953-1999), die we zonder 'von' kennen als de schrijver van Sebastiaan, leven en lijden. Op internet is er nog een site ter ere van hem die sinds 2003 niet meer is bijgewerkt. Als tekenaar en kunstenaar is hij denk ik een goede amateur. Als schrijver gold hij als een belofte. Als je mensen tegenkomt die hem gekend hebben, spreken ze zonder uitzondering met veel warmte over hem. Een verkeersongeluk (een vrachtwagen reed door rood) maakte een eind aan zijn leven.
Nannie van Wehl stierf in de oorlog na een ziekte. Daarvoor had ziekte al een einde aan het leven van haar dochter gemaakt. Van Van Wehl is geen enkel boek meer in de handel. Op DBNL staat het boek Vooruitgestuurd on-line.