Wel of geen roze plank in de boekhandel?

Op Facebook is de afgelopen week een interessante discussie gevoerd over een initiatief van Het Roze Huis - çavaria Antwerpen en holebi-uitgeverij 't Verschil. De bedoeling is dat boekhandels in hun zaak een 'roze plank' aanbrengen, dat wil zeggen een plankje met boeken die speciaal bedoeld zijn voor homoseksuelen. Op de website van Zizo het statement voor de plank en de rij met boekhandels (vooralsnog alleen in Vlaanderen) die meewerken.

Voor hetero's, sinds hun jeugd overspoeld met boeken, films en rolmodellen waarmee zij zichzelf kunnen identificeren, is het vaak een moeilijke denkoefening zich voor te stellen waarom een aparte leesplank voor holebi's en transgenders wenselijk is"; luidt het in het persbericht. "Het holebiboek kan door iedereen gelezen worden, maar het mag best wat vindbaarder volgens de organisatoren. De plank zal niet zo flamboyant zijn als de Gay Pride, het is gewoon een rijtje boeken. Maar we zijn er trots op hoe divers dat rijtje is.

Op Facebook reageerde Bart van Aken van boekhandel Het Paard van Troje uit Gent negatief met een, wat mij betreft, valide argument:

wij zijn een boekhandel van vlees en bloed, voor iedereen, los van geaardheid, kleur, religie of filosofie. We weigeren om de genres in de literaire wereld op te delen volgens één van de voorgenoemde criteria namelijk één bepaalde sexuele voorkeur... zo simpel is het eigenlijk.

Dit zei hij echter laat in de discussie. De discussie begon met een opmerking op de Facebookpagina van de boekhandel, waarin toch het nodige dedain doorklonk.

We kregen vorige week de bizarre vraag om een roze boekenplank te installeren, boeken geschikt voor homo's en lesbiennes, waar deze ook de hoofdrol in vertolken... en had zoiets van what the fuck, we stoppen hier geen mensen in hokjes, een roze plank mijn god !? We hadden al een geanimeerde discussie daarover op onze persoonlijke FB pagina en willen jullie ook allen betrekken. Dus: heeft een Gentse boekhandel een Roze Plank nodig? Ofte, tooien we binnenkort de boeken waar Joden een hoofdrol in spelen met een keppeltje of een ster, een blauwe plank voor de Liberalen, een Groene voor de veggies en zetten we halalboeken?! ... help ons verder aub!

Dat 'help ons verder aub!' staat er een beetje voor de show, want Het Paard van Troje en Van Aken weten al dat ze zoiets niet gaan doen. Ik heb een paar keer wat argumenten voor zo'n roze plank gegeven, maar Van Aken reageerde afwerend of met een moppentrommeltje.

Toen ik een paar jaar geleden in Gent was, heb ik de boekhandel bezocht en die was uitstekend (op de vorige locatie), maar als ik zo'n commentaar zou lezen op Facebook van mijn boekhandelaar dan zou ik me toch achter de oren krabben. Wellicht zijn er meer goede boekhandels in Gent. De keuze voor een roze boekenplank in de winkel lijkt me vooral een economische. Er zit natuurlijk een politieke en emanciperende kant aan zo'n plank, maar een boekhandel moet in eerste instantie winst maken. (Ik hoop trouwens dat op die roze plank niet alleen boeken van uitgeverij 't Verschil - hoe goed hun initiatief ook is - komen, want die zijn op de foto wel heel erg nadrukkelijk aanwezig.)

De argumenten voor zijn:
1 Je laat door zo'n plank aan een deel van je klanten zien dat ze welkom zijn in de winkel. Dat zou mij, als lezer en homoseksueel binden aan een boekhandel. Daarom ga ik als ik in Utrecht ben ook altijd naar Savannah Bay. Ik denk dat ik ook bij de plaatselijk Selexyz welkom ben, maar het feit dat Savannah Bay duidelijk zichtbaar een paar kasten (!) heeft voor mijn doelgroep, dat de verkopers weten wat er op de markt is en dat ze je als klant kennen en herkennen, brengt met altijd weer terug naar die boekhandel. In het verleden had de V&D in Groningen ook een aparte kast met gay-boeken. Nu is het een doorsnee boekenkiloknaller geworden. Ik kom er niet meer.

 2 Als je de concurrentie wilt aangaan met internetboekhandels als Bol.com dan zou ik goed kijken naar hun manier van verkopen. Je bent een paar muisklikken af van het juiste boek. Als je bijvoorbeeld gaat zoeken naar Tavenier (om maar een willekeurige gay-soap te noemen), dan kun je op de pagina's van Bol.com onder het boek op trefwoord verder zoeken naar boeken van jouw gading. Boekhandels hoeven deze manier van werken niet te kopiëren, maar ik denk dat de boekenmarkt steeds meer versnipperd zal raken. Een internetboekhandel stroomlijnt die informatie, de arrogante boekhandelaar kwakt alles op tafel en laat de klant het lekker zelf uitzoeken. Dat is een methode en die is verdedigbaar, maar ga dan niet klagen als klanten je boekhandel links laten liggen.

 De politieke en emancipatoire argumenten kan iedereen zelf bedenken. Ook interessant, maar ik denk dat hier vooral de marktwetten gelden. Als ik kijk naar de verkooppunten met de hoogste afname van de bloemlezingen Hij zag een kameraad in je en Zacht gezicht aan zacht gezicht die Corrie Joosten en ik vorig jaar samenstelden, dan zie ik dat de gay-boekhandels bovenaan staan: Savannah Bay, Vrolijk in Amsterdam , 't Verschil in Antwerpen, maar met stip op 1 staat Bol.com. Dat zou te denken moeten geven.