Literaire kroniek: Brands

Brands

In de necrologieën wordt Wim Brands neergezet als een briljant interviewer die altijd alles goed voorbereidde. Het eerste deel klopt: Brands was als geen ander in staat om een gast te laten praten. De voorbereiding liet wel eens te wensen over, al merkte je daar als kijker meestal niet zo veel van. Met Nick ter Wal was ik een keer te gast bij het radioprogramma De Avonden. Brands presenteerde het programma samen met Erik Jan Harmens. Het gesprek was al halverwege toen Brands aanschoof in de studio, de bloemlezing van A. Marja die wij hadden samengesteld op een willekeurige bladzijde opensloeg en over dat gedicht een vraag stelde waardoor het leek of hij de hele bundel gelezen had. 'Wat ik ook interessant vind...'

Nick las 'Het huwelijk' voor, het bekendste gedicht van Marja: 'Ik heb je alles gegeven: / een gedicht, mijn maandsalaris / en een kind; wil je nu even / kijken of het eten klaar is?' Het gedicht zorgt normaal altijd voor een lach, op zijn minst een glimlach. 'Wat een vervelend gedicht,' oordeelde Brands, waardoor we werden uitgedaagd betere gedichten te kiezen. Even later kwam de stokoude Ferdinand Langen (hij is van 1918) aan de telefoon om zijn herinneringen aan de practical joker Marja op te halen, terwijl wij de dichter achter de grapjas juist wilden belichten. We reisden wat katerig terug naar huis. De luisteraars vonden het echter een prachtige uitzending. Het zij Brands vergeven. Je zult in Nederland maar literaire radio- en tv-programma's moeten maken met een klein team. Zal met de dood van Brands het laatste literaire tv-programma verdwijnen? Ik hoop dat invaller Jeroen van Kan door mag gaan.

'Berichtgeving over suïcide kan dus een direct fataal of juist levensreddend effect hebben,' zegt psychiater Jan Mokkenstorm in Vrij Nederland. Je heb het Werther-effect, genoemd naar de zelfmoordgolf na de verschijning van Die Leiden des jungen Werthers van Goethe, maar er bestaat ook een Papageno-effect, genoemd naar het personage uit Die Zauberflöte die alternatieven voor de zelfmoord aangereikt krijgt en kiest voor het leven. Ik wens iedereen veel Mozart toe in zijn leven.

Deze kroniek verscheen eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 9 april 2016.