Wie denkt dat kunst over verheven gevoelens en idealen of over schoonheid gaat die heeft het mis. In Diefstal maakt de Australische schrijver Peter Carey duidelijk dat het alleen maar draait om geld en macht.
De eens zo succesvolle schilder Michael Boone, of Butcher Bones zoals hij als slagerszoon genoemd wordt, zit aardig aan de grond. Zijn carrière is voorbij, zijn huwelijk is over, zijn geld is op. Samen met zijn zwakzinnige broer Hugh, Slow Bones, zit hij in een huisje bij een rivier dat hem door zijn mecenas als tijdelijke huisvesting is aangeboden. Daar schildert hij verder aan een oeuvre dat niemand meer wil hebben. Zijn broer haalt ’s avonds de insecten die zich vast gevlogen hebben uit de verf.
Aan dit treurige bestaan komt een eind als Marlene Leibovitz op een dag langskomt. Zij moet als schoondochter van de overleden kunstenaar Leibovitz bij de buurman van Michael een ‘Leibovitz’ authenticeren. Als niet lang daarna dat schilderij, waar op de kunstmarkt goud mee valt te verdienen, gestolen blijkt te zijn, valt de verdenking al snel op de uitgerangeerde, maar onschuldige, Michael.
Wat dan volgt lijkt op het plot van een thriller waarbij sprake is van kunstsmokkel, zwendel en vervalsingen. Spin in het web van intriges en leugens is Marlene die de verliefde Michael voor haar karretje weet te spannen. Voordat hij erachter komt welke rol zij speelt, reist hij met haar mee naar Japan en de Verenigde Staten.
Natuurlijk maakt Carey literatuur van dit gegeven. Hij laat afwisselend Michael en Hugh aan het woord. De woedeaanvallen van Michael zijn vermakelijk om te lezen, maar ook de taal van Hugh is geestig. Die rijgt clichés, moeilijke woorden en halve zinnen aan elkaar en weet intussen precies wat deugt en wat niet. Dat blijkt als hij bijvoorbeeld in een deftige New Yorkse club komt: ‘Er hing MIDDELMATIGE ROTZOOI aan de muren en ik was blij dat Butcher er niet was, want hij zou PISNIJDIG zijn geworden’.
De zwakzinnig handelende Hugh blijkt ook over een goed psychologisch inzicht te beschikken, want hij heeft eerder dan zijn broer door wat er gebeurt. Michael is een mopperende en scheldende man die zich door zijn hartstocht laat leiden. Hij is cynisch genoeg om zelfs mee te werken aan de praktijken van Marlene. Bedrogene wordt bedrieger. Die omkering gebeurt vaker in Diefstal: in de kunstwereld, maar ook in de liefde. Totdat niemand meer weet wie eerlijk en oprecht is. Ook de lezer niet. En zo hoort het.
COEN PEPPELENBOS
PETER CAREY: Diefstal. Vertaald door Inge Kok. Atlas, Amsterdam, 320 blz. €24,90
Eerder verschenen in de Leeuwarder Courant, 11 mei 2007
Geen opmerkingen:
Een reactie posten