hij hem

hij hem
Nu in de winkel

donderdag 19 november 2015

Column Leeuwarder Courant: Mystiek

Mystiek

Er bestaan boeken die een leven lang meegaan. Sinds de verschijning van de roman Mystiek lichaam in 1986 ben ik gefascineerd door de ideeën van Frans Kellendonk. Ik heb het boek inmiddels wel tien keer herlezen, ik heb er talloze colleges over gegeven en enkele lezingen en bij het verglijden van de tijd verandert ook mijn visie op het boek, vallen me andere passages op en blijkt dat deze roman nog niets aan zijn kracht heeft ingeboet. Er bestaan ook literaire werken die je bij herlezing enorm teleurstellen waardoor je ook teleurgesteld wordt in de vroegere versie van jezelf die om wat voor ondoorgrondelijke reden dan ook dat boek mooi had kunnen vinden.

In 1990 stierf Kellendonk, kapot gemaakt door aids en Mystiek lichaam lijkt daar al een vooraankondiging van. Een van de hoofdpersonen, Leendert, komt vanuit New York terug naar Nederland en weet dat hij de ziekte (die niet met name genoemd wordt) onder de leden heeft. Terwijl hij als homoseksueel de dood verspreidt door weer met een andere jongen naar bed te gaan, geeft zijn zus het leven door met de geboorte van haar zoon die ook nog de naam Victor draagt. Mystiek lichaam zet die tegenstelling op scherp. 'De homoseksualiteit, die buiten de geschiedenis staat en geen eigen vormen heeft, is tot imiteren en overdrijven gedoemd. (...) De homo schmiert, omdat hij nergens bestaat, behalve in het oog van de geschiedenismakende hetero. Wat in de heterowereld gebeurt als tragedie, herhaalt zich in de homowereld als klucht.'

Er bestaat tegenwoordig een tv-zender voor gays, waarbij alle clichés uit de kast gehaald worden en je als doorsnee homoseksueel er weer zo snel mogelijk in wilt. Kellendonk zou er waarschijnlijk van gegruwd hebben. Maar hoe zou de schrijver van Mystiek lichaam - nu aids niet meer een doodsvonnis inhoudt (in de westerse wereld), nu zelfs in Amerika het huwelijk is opengesteld voor gays, nu ook veel homostellen kinderen opvoeden - aankijken tegen deze maatschappij? Er is in enkele decennia iets fundamenteels ten goede veranderd. Laat dat maar aan de geschiedenis over.

Deze kroniek verscheen eerder in de Leeuwarder Courant op 14 november 2015

Geen opmerkingen: