Clichés
Als je schrijft dan ben je verdacht op clichés. Je probeert ze zoveel mogelijk te voorkomen. Als docent op de Schrijversvakschool zet ik ook altijd een rode streep door die clichés. Toch zijn er schrijvers die positief zijn over een cliché. Renate Dorrestein in Het geheim van de schrijver: 'De afgesleten mededeling dat iemand "honger als een paard" heeft, kan soms soepeler werken dan een exposé van drie stilistisch hoogst originele pagina's waarin het hele wereldvoedselprobleem wordt behandeld om duidelijk te maken dat er iemand honger heeft.' Bij mij krijgt 'honger als een paard een rode streep.
Interessanter dan de stijlclichés zijn de verhaalclichés. Recensent Bas Maliepaard was een tijd geleden op zoek naar het verhaalcliché in kinderboeken: 'het krakende-trap-cliché: kind sluipt stiekem trap op/af en slaat de krakende trede over'. Ik probeer een lijst aan te leggen van honden die in de verte blaffen. Ik vroeg op Facebook of mensen nog clichés wisten en binnen de kortste keren ontstond er een enorme lijst. Zo gaan volgens recensente Cilla Geursten mannen op motors in thrillers bijna altijd dood. Docent Henk Wolf ziet de wendingen in het verhaal aankomen als het weer beschreven wordt met 'donderslagen in de verte, plotselinge zonnestralen'. Schrijfcoach Lili de Ridder houdt niet van '"Ze hield haar polsen onder de kraan". Ik doe dat zelf nooit, maar in boeken is het schering en inslag.' 'Ik-personen die zichzelf uitgebreid in de spiegel gaan bekijken zodat de lezer weet hoe ze eruitzien,' vindt auteur Micha Meinderts not done. Bij recensent Joep van Ruiten gaan de alarmbellen rinkelen (cliché) als er staat: 'Ze zuchtte en stak een nieuwe sigaret op.' En bij Pauline Durlacher, baas van de Schrijversvakschool Groningen, gaan de haren recht overeind staan (ook een cliché) als er staat: 'puntje van de tong uit de mond bij inspanning'.
Durft iemand nog wel te schrijven bij al die verboden woorden en zinnen? Bestaat er wel een goede lijst van wat niet mag, een checklist voor de schrijver? Dan kan hij zelf met het rode potlood in de weer of er, net als Renate Dorrestein, geen enkele boodschap aan hebben.
Deze kroniek verscheen eerder in de Leeuwarder Courant van 9 januari.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten