Een prachtig eerbetoon aan een moeder. En aan de taal, want het is natuurlijk ook de taal die centraal staat in dit autobiografische werk, zoals in al zijn romans. Dat is de reden waarom ik altijd weer terugkeer naar het werk van Mortier. Zijn werk leent zich voor eindeloos herlezen. De taal is sensitief, met een duidelijke Vlaamse inslag, doordesemd van metaforiek en met een zweem van humor. Maar Gestameld liedboek is niet alleen een boek over taal, over de ziekte van een moeder, maar ook een verhaal over schrijverschap.
In Grip staat een vriendenreünie centraal. Ooit deelden de vrienden dezelfde passie: bergbeklimmen. Nu komen ze na jaren weer bij elkaar. De jeugdvrienden Paul en Vincent reizen samen per trein naar Swansea (vlakbij Wales), waar ze hun andere vrienden Martin en Lotte (die getrouwd zijn en een kind hebben) zullen ontmoeten. Tijdens de reis wordt duidelijk hoe ze écht tegen elkaar aankijken. Enter weet sterk over te brengen dat vriendschap weinig te betekenen heeft. Bij nader inzien light.
Deze biografie over Willem Elsschot is als het werk van de Vlaming zelf. Zakelijk en bondig. Hij heeft 'slechts' driehonderd pagina's nodig om het leven van de schrijver in de kaart te brengen. Dat is ook wel eens prettig. Van de Reijt schuwt overigens het literaire taalgebruik niet. Neem alleen al het prachtige beginhoofdstuk over de aanleg van het spoorwegennet in België (en wat dit uiteindelijk heeft betekend van de familie De Ridder). Hij gaat vooral in op het zaken leven van Elsschot, een tot dusver onbelicht aspect uit het leven van de schrijver (die in de avonduren schreef en overdag als vertegenwoordiger actief was). Maar bovenal: Van de Reijt heeft een zeer leesbare biografie geschreven.
Aangrijpende roman die naadloos aansluit bij de andere romans van Van der Heijden. Niet alleen omdat het een requiemroman betreft (zoals Van der Heijden die meer schreef), maar omdat hij net als in zijn eerder werk soepel beweegt tussen heden en verleden. Hoewel de stijl soms te wensen overlaat, heeft Van der Heijden een haarscherp beeld over zijn overleden zoon neergezet. Daarnaast is een roman geworden over het schrijverschap van Van der Heijden. Deze dubbele laag maakt de roman nog interessanter.
Eén van de weinige vertaalde romans die ik dit jaar las. Ik neem me altijd voor om meer vertaalde literatuur te lezen, maar de Nederlandse literatuur slokt me elk jaar toch weer op. Dit was wel meteen een roman die me ontzettend raakte. Centraal staat het gedicht 'Two Acres', geschreven door de dichter Cecil Valance. Het verhaal begint net na de Victoriaanse tijd en kabbelt gestaag door naar de jaren zeventig, tachtig. Ieder personage dat aan het woord komt, voelt verwantschap met de dichter Valance en probeert de de mysterie rondom het gedicht 'Two Acres' te ontfutselen. Was het een liefdesgedicht? En voor wie was het dan bestemd? Het hoogtepunt van de roman ligt wat mij betreft vrij vroeg in de roman: de zwempartij tussen George en Cecil. Sterk proza. Het is Hollinghurst gelukt om de twintigste eeuw te vervatten in een familiegeschiedenis.
Een biografie waarnaar ik lang heb uitgekeken (en die tot vervelens toe ook nog eens voortdurend werd uitgesteld). Maar het resultaat mag er zijn. Ik ben een groot liefhebber van het werk van Hotz, verhalen als 'De Toren' en 'De Tramrace' zijn me erg dierbaar. Hij weet in slechts enkele pagina's een fijne, melancholische sfeer op te roepen, het dorpsleven tot in detail te typeren en de pijnlijke relaties tussen zijn personages prachtig bloot te leggen. En niet te vergeten: de heerlijke ironische stijl. Over het leven van Hotz wist ik weinig tot niets. Daar heeft Truijens godzijdank verandering in gebracht.
Carnaval. Drank. Dat zijn de ingrediënten van deze roman van Jan van Mersbergen. Dit lijkt misschien vlak, maar niets blijkt minder waar. De lezer volgt de zwijgzame Ralf die tijdens een carnavalsnacht zijn leven overdenkt. Of hij nog bij zijn vriendin en haar kinderen wil blijven, over de dochter van de vriendin die nauwelijks nog eet. Van Mersbergen beschrijft dit suggestief. Anders dan bijvoorbeeld Mortier, is het taalgebruik van Van Mersbergen sober en kaal. Met weinig woorden zegt hij veel.
Wie eenmaal aan een roman van Wiener begint, wil de rest van het oeuvre ook lezen. Althans: dat was bij mij zo. Zijn oeuvre is als een kaartenspel. De romans en verhalen zijn rondom elkaar opgebouwd, ze verwijzen ook voortdurend naar elkaar. Personages keren terug, evenals verhaallijnen. Hoewel Wiener wat mij betreft best wat minder opzichtig het spel tussen werkelijkheid en fictie mag spelen, is deze nieuwe roman weer fijn om te lezen. Niet alleen vanwege de goede stijl (vol ironie en beeldspraak), maar ook om de sterke scènes over de miskende leraar (Victor van Gigh), de melancholische man op leeftijd (Ezra Berger) én natuurlijk L.H. Wiener zelf...
De titel van het nieuwe deel uit de ‘Privé-domein’ is veelzeggend. Het liefst is Maarten ’t Hart thuis. ’s Morgens zit hij aan de schrijftafel. De rest van de dag brengt hij lezend door, verzorgt hij zijn dieren en werkt hij in zijn moestuin. Rond negenen ’s avonds vindt hij het genoeg geweest en kruipt hij in bed. Maar door zijn schrijversbestaan loopt het soms anders. Hij moet signeren in boekhandels, optreden in literaire cafés, zich vertonen op Buchmessen en Book Fairs, interviews geven, keer op keer op televisie verschijnen, jureren voor literaire prijzen en aanwezig zijn op het Boekenbal. In Dienstreizen van een thuisblijver vertelt hij over deze momenten. En dat doet 't Hart op de wijze zoals we die van hem gewend zijn: met humor (en soms zwaarmoedigheid).
Een bladerboek? Fijn voor op de koffietafel? Nee! Ik bekijk deze uitgave nog net niet met witte handschoentjes. Het is werkelijk een prachtige uitgave. De Bezige Bij bracht het afgelopen jaar zeven vroege dichtbundels van Lucebert uit in een facsimile-editie, verzameld in een cassette. Ze bevat veel ongepubliceerd werk en hebben de vorm zoals Lucebert ze destijds (begin jaren vijftig) maakte, inclusief de vegen, een plakkertje op de rug, het grauwe papier. Dichter bij de dichter kom je haast niet. Erg fijn dat zulke speciale uitgaven nog verschijnen.
Stefan Brijs - Post voor mevrouw Bromley
Na zes jaar kwam Stefan Brijs eindelijk met een nieuwe roman dit jaar. Ik keek er weken naar uit, schafte de gebonden editie aan (iets wat ik altijd doe met schrijvers die mij bekoren) en raakte totaal in de war. Nergens een spoortje genialiteit, zoals dat bij De engelenmaker het geval was. Proza vol clichés. Een gemiste kans.
Eerder verschenen de top tienen van Anton Brand, Giny Backers, Jan Hovy, Annet Peppelenbos, Igor Wijnker, Doeke Sijens, Joep van Ruiten en Cilla Geurtsen.
3 opmerkingen:
Een heerlijke lijst. Op naar een nieuw boekenjaar! Groet, Arno
Dank, Arno! Een fijne jaarwisseling! Groet, Bart
Staat mijn biografie van Jo Otten in je tipparade, Bart?
Een reactie posten